درد کمر از جمله دردهایی است که افراد به شکل‌های مختلف تجربه می‌کنند. اما در برخی موارد درد کمر ممکن است به اندازه‌ای آزار دهنده باشد که فرد را از انجام کارهای معمول نیز باز دارد. درد کمر بسته به شرایط هر فرد شدت مختلفی دارد. آسیب مفصلی، ایجاد صدمه در مهره‌ها، تحریک عصب، بیرون زدگی دیسک یا آسیب‌های مفصلی هر یک می‌توانند از جمله دلایل و عوامل ایجاد کننده کمر درد محسوب شوند. به همین دلیل پزشک متخصص با توجه به نوع عارضه، علائم و شرایط هر بیمار به ارائه راهکارهای موثر می‌پردازد تا علاوه بر کاهش سطح درد و ناراحتی، تحرک و انجام امور روزمره نیز برای فرد آسان‌تر شود. یکی از این راه‌های درمان درد، فیزیوتراپی کمر است.
متدهای درمانی قابل ارائه برای کنترل و بهبود کمر درد شامل روش‌های غیر جراحی و روش جراحی است. فیزیوتراپی به عنوان یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین روش‌های غیر جراحی همواره مورد توجه بوده است. در این مقاله از ایران طب مگ علاوه بر معرفی فیزیوتراپی به عنوان یکی از شیوه‌های درمانی موثر، تاثیر این روش بر کمر درد را توضیح داده، مزایای آن را عنوان می‌کنیم و شما را با بهترین تمرین‌های فیزیوتراپی برای کاهش درد ناحیه کمر آشنا خواهیم کرد.
فیزیوتراپی چیست؟
فیزیوتراپی یک فرایند درمانی است که در آن از تکنیک‌ها، ورزش‌ها و ابزارهای خاص جهت کمک به رفع درد و بازیابی توانایی حرکتی افراد استفاده می‌شود. در فیزیوتراپی یا درمان فیزیکی، استفاده از حرکات خاص بدن، تمرینات و دستگاه‌های ویژه با هدف بهبود و احیای قابلیت‌های حرکتی و عملکرد معمول بدن صورت می‌گیرد. فیزیوتراپی برای درمان انواع بیماری‌ها و آسیب‌های جسمانی مانند درد عضلات، آسیب مفصلی، ضعف عضلانی، کمر درد، سکته مغزی و آسیب‌های ورزشی روش مناسبی محسوب می‌شود.
تمرینات بدنی، ماساژ موضعی، تمرینات تنفسی و بهره‌گیری از دستگاه‌های الکترونیکی در روند فیزیوتراپی به التیام دردها و بهبود شرایط عمومی بیمار کمک می‌کند. با استفاده از متدهای فیزیوتراپی می‌توان به افزایش قدرت عضلات، برقراری تعادل بدن، افزایش دامنه حرکت، کاهش درد و به طور کلی بهبود عملکرد طبیعی بدن کمک نمود. در افراد مبتلا به کمر درد، درمانگر به طور معمول فیزیوتراپی را نیز در کنار سایر روش‌های درمانی مثل ورزش، مصرف داروها، جراحی و تعیین رژیم تغذیه‌‌ای برای بیمار تجویز می‌کند. شرکت در جلسات فیزیوتراپی می‌تواند روند بهبود عارضه و صدمات فیزیکی را تسریع و تسهیل نماید.
علاوه بر این، استفاده از کمربند پلاتینر به افراد کمک می‌کند تا فرایند فیزیوتراپی را با سرعت بیشتری پشت سر بگذارند و اثرات مطلوب‌تری را دریافت کنند. این کمربند با افزایش گردش خون، به بهبود درد در این ناحیه کمک بسیاری می‌کند.
تاثیر فیزیوتراپی بر بهبود درد کمر
در روند فیزیوتراپی به بیمار برای بازیابی قابلیت‌های جسمانی از دست رفته کمک می‌شود. کمر درد در نتیجه تروما و ایجاد عارضه‌هایی نظیر فتق دیسک، آسیب عصب سیاتیک، شکستگی مهره و تنگی کانال نخاعی، ضعف و از دست دادن توانایی در حرکت یا کنترل روده و مثانه را به دنبال دارد. از این رو فیزیوتراپی به حفظ و بازگشت توانایی‌های فرد کمک کرده و در بهبود دردهای عضلانی ناحیه کمر تاثیر چشمگیری دارد. قدرت بدنی بالای فیزیوتراپیست و تخصص در استفاده از حرکات مناسب سبب افزایش سرعت فرایند درمان بیمار می‌شود.
تمرین درمانی، درمان دستی، ترکشن و درمان به واسطه لیزر از تکنیک‌های موثر در فرایند فیزیوتراپی به شمار می‌آیند. فیزیوتراپی به عنوان روشی با عوارض بسیار محدود شناخته می‌شود که ریسک مصرف داروهای خاص و انجام عمل جراحی کمر را ندارد. ارائه برنامه‌های خاص ورزشی و اطلاعات لازم برای چگونگی انجام فعالیت‌های روزانه و همچنین جلوگیری از ایجاد صدمات ورزشی که همگی به تسکین درد کمر کمک می‌کنند، تاثیر مثبت استفاده از فیزیوتراپی را به خوبی نشان می‌دهد.
مزایای فیزیوتراپی کمر چیست؟
فیزیوتراپی به عنوان یک روش درمانی موثر برای رفع و کاهش دردهای ناحیه کمر و ستون فقرات می‌تواند برای افراد با سنین و شرایط مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این روش سلامت و عملکرد مناسب کمر را تضمین کرده و وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشد. در ادامه مهم‌ترین فواید و مزایای فیزیوتراپی کمر را عنوان می‌کنیم:
1. برطرف کردن یا کاهش درد در ناحیه کمر
شاید بتوان نخستین تاثیر فیزیوتراپی را رفع یا کاهش سطح درد ناحیه کمر دانست. با حضور منظم در جلسات فیزیوتراپی می‌توان به رفع گرفتگی و اسپاسم ناحیه کمر امیدوار بود. با انجام فیزیوتراپی عضلات و ماهیچه‌های کمر تقویت شده و برای حرکت به شکل مناسب انعطاف می‌یابند. بنابراین، تکمیل فرایند فیزیوتراپی به درمان کمر درد و عدم بازگشت دردهای این ناحیه کمک می‌کند.
2. افزایش توانایی حرکتی به کمک فیزیوتراپی کمر
بیمارانی که به دلایل مختلف از کمر دردهای مزمن، آسیب دیسک کمر و آسیب سیاتیک رنج می‌برند، علائمی نظیر بی‌حس شدن، مورمور شدن، درد در هنگام نشستن یا راه رفتن، عدم توانایی برای ایستادن به حالت صاف و تضعیف عضلات کمر را تجربه می‌کنند.
در موارد شدیدتر، بروز این علائم توانایی‌های حرکتی فرد را تحت تاثیر قرار داده و سبب ایجاد مشکلات برجسته‌ای در زندگی روزمره و مختل شدن فعالیت‌های معمول می‌شود. استفاده منظم از برنامه‌های تعیین شده از جانب فیزیوتراپیست در برطرف شدن مشکلات حرکتی افراد تاثیر بسزایی دارد.
3. عدم نیاز به جراحی کمر با فیزیوتراپی
چنانچه افراد به محض مشاهده و تجربه علائم درد و ناراحتی در ناحیه کمر، در مراحل ابتدایی بیماری به پزشک مراجعه کرده و تحت معاینه قرار گیرند، در بسیاری از موارد می‌توان انجام فیزیوتراپی را جایگزین انجام عمل‌های جراحی سنگین نمود. در صورتی که میزان آسیب وارد شده به کمر شدید نباشد، انجام فیزیوتراپی مشکلات جابجایی مهره‌ها را برطرف می‌کند و نیازی به عمل جراحی نخواهد بود.
4. با فیزیوتراپی توانایی بدن بعد از عمل جراحی افزایش میابد
در برخی موارد پس از انجام عمل جراحی در ناحیه کمر و ستون فقرات، انجام فیزیوتراپی و شرکت در جلسات منظم، تسریع روند بهبود شرایط بیمار را به همراه خواهد داشت. فیزیوتراپی در این موارد، قابلیت‌ها و توانایی بدن پس از انجام عمل جراحی را به فرد باز می‌گرداند.
عوارض فیزیوتراپی کمر چیست؟
درست است که فیزیوتراپی کمر دارای مزایای بسیاری است، اما این روش درمانی می‌تواند عوارضی نیز به همراه داشته باشد.
· کمر درد و تورم از عوارض فیزیوتراپی کمر
در حین فیزیوتراپی کمر، عضلاتی که به مرور زمان ضعیف شده‌اند، به حرکات کششی نیاز دارند. با انجام تمرینات کششی در عضلات اسید لاکتیک تجمع پیدا کرده و بیمار احساس درد خواهد داشت. علاوه بر این، در نتیجه کشیدگی عضلات کمر تورم نیز ایجاد می‌شود که می‌توان این مشکل را با استفاده از کمپرس یخ یا سرما درمانی و گرما درمانی برطرف نمود.
· عوارض مربوط به استفاده از دستگاه بعد از فیزیوتراپی
دستگاه‌های اولتراسوند (امواج فراصوتی)، الکتروتراپی (پالس های الکتریکی)، مگنت تراپی، لیزر درمانی و آی آر از جمله پرکاربردترین تجهیزات در فیزیوتراپی هستند. استفاده از این دستگاه‌ها به طور کلی عوارض خاصی را به دنبال ندارد اما ممکن است برخی بیماران در نواحی تحت درمان احساس درد، سوزش و قرمزی پوست را تجربه کنند.
توجه:
فیزیوتراپی جزء فرایندهای درمانی تخصصی است که حتما باید تحت نظارت متخصصین در مراکز تخصصی صورت گیرد. علاوه بر این باید توجه داشت که لیزر درمانی به عنوان یکی از کاربردی‌ترین متدهای مربوط به فیزیوتراپی برای خانم‌های مبتلا به تومورهای فعال، زنان باردار و افراد حساس به نور ایجاد ضرر می‌کند. نکته دیگر این که چنانچه فیزیوتراپی با دستگاه به شکل درست صورت نگیرد، بیمار دچار پارگی عضله، سوختگی بافت و تحریک پوستی خواهد شد.
هزینه فیزیوتراپی کمر چقدر است؟
مانند تمامی راهکارهای درمانی غیر جراحی که جهت درمان درد کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد، فیزیوتراپی نیز دارای هزینه‌های مختلفی است. با این وجود عوامل متفاوتی می‌توانند قیمت و تعرفه جلسات فیزیوتراپی را تعیین کنند. وزارت بهداشت و انجمن فیزیوتراپی به طور مستقیم در این قیمت گذاری‌ها تاثیر دارند. در این باره باید توجه داشت که نوع تشخیص پزشک، روش انتخابی برای درمان، تعداد جلسات فیزیوتراپی و خدماتی در طول جلسات ارائه می‌شوند، سطح قیمت‌ها را تغییر خواهند داد. بسیاری از مراکز فیزیوتراپی نیز با پذیرش پوشش‌های بیمه، پرداخت هزینه را برای بیماران مقرون به صرفه نموده‌اند.
حرکات ورزشی برای فیزیوتراپی کمر
در این بخش به معرفی و توضیح 3 مورد از موثرترین حرکات ورزشی مربوط به فیزیوتراپی کمر می‌پردازیم:
1) تمرین چرخش کمر با یک زانو از بهترین حرکات ورزشی برای بهبود درد کمر
برای انجام این تمرین مطابق مراحل زیر عمل کنید:
- به پشت دراز بکشید.
- زانوی راست را خم کرده و به سمت چپ بچرخانید.
- دست راست را روی زمین قرار داده و بدن خود را بچرخانید تا این چرخش در ناحیه کمر سبب کشش عضلات و رفع اسپاسم شود. این حرکت را حدود 30 ثانیه برای هر دو طرف بدن تکرار کنید.
- در حین انجام این تمرین می‌توانید نفس خود را حبس کرده و با تنفس عمیق به خون رسانی بهتر و بیشتر کمک کنید.
- از آنجایی که درمان زانو می‌تواند به درمان کمر کند، می‌توانید از زانوبند زاپیامکس استفاده کنید. این زانوبند با کاهش دردهای عضلانی زانو، التهابات زانو را درمان کرده و در نهایت دردهای کمر را کم می‌کند.
2) ورزش کشش همسترینگ برای درمان کمر درد
برای تقویت عضله پشت ران می‌توان از انجام این روش مطابق مراحل زیر استفاده کرد:
- بر روی زمین بنشینید.
- یکی از پاها را صاف و بدون خم شدگی دراز کرده و پای دیگر را جمع کنید.
- خم شوید و با هر دو دست مچ پای دراز شده را بگیرید. (در حین کشیده شدن کمر و گرفتن مچ پا نباید پای خود را خم کنید)
- این حرکت را برای هر دو پا حدود 30 ثانیه تکرار کنید.
3) حرکت کشش دو زانوی قلاب شده برای کاهش درد کمر
برای انجام این تمرین طبق مراحل زیر عمل کنید:
- به پشت دراز بکشید.
- یک زانو را بر روی زانوی دیگر بیندازید.
- دست‌ها را به پشت زانوی پایینی قلاب کنید و زانوها را به سوی سینه بکشید.
- پاها را جابجا کرده و این حرکت را به مدت 30 ثانیه تکرار کنید.
نتیجه گیری
فیزیوتراپی از روش‌های نوین و در عین حال کارآمد برای درمان درد و کاهش ناتوانی‌های حرکتی در افراد مبتلا به کمر درد، پا درد و گردن درد است. در روند فیزیوتراپی از متدهای علمی گوناگون برای تسکین درد و ناراحتی سیستم حرکتی استفاده می‌شود. در این مقاله علاوه بر ذکر ویژگی‌ها و شاخصه‌های این تکنیک درمانی، تاثیر بسزایی فیزیوتراپی در کاهش درد کمر را بررسی نموده و به بهترین و موثرترین حرکات ورزشی که در طول فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز اشاره نمودیم. توجه داشته باشید که فرایند فیزیوتراپی باید تحت نظر متخصص مجرب در مراکز درمانی معتبر صورت گیرد تا از ایجاد عوارض احتمالی ممانعت شود.
سوالات متداول در مورد فیزیوتراپی برای کمر
چرا برای کمردرد به فیزیوتراپی نیاز دارم؟
فیزیوتراپی با بهبود درد سیاتیک، بهبود دردهای ناشی از آسیب‌های ناشناخته و دردهای تنگی نخاعی سبب کاهش درد کمر می‌شود.
عوارض جانبی فیزیوتراپی کمر چیست؟
شایع‌ترین عوارض جانبی فیزیوتراپی شامل درد، سفتی، کبودی، تورم و قرمزی است. این علائم معمولا موقتی هستند و با کمک یک فیزیوتراپیست مجرب قابل کنترل هستند.
عارضه کمر درد چیست؟
درد مزمن می‌تواند فرد را از انجام امور روزانه، ورزش و فعالیت‌ها دور کند. در صورت تداوم درد، وضعیت کلی بدن تحت تاثیر قرار گرفته و روند زندگی به طور کلی مختل خواهد شد.