رانندگی بعد از تعویض مفصل زانو | مدت زمان لازم، محدودیت‌ها و نکات ایمنی برای بیماران جراحی‌شده

مقدمه: رانندگی بعد از تعویض مفصل زانو؛ دغدغه بیماران، اولویت بهبودی

جراحی تعویض مفصل زانو یکی از پرکاربردترین و موفق‌ترین مداخلات پزشکی برای درمان آرتروز شدید و دردهای مزمن مفصل زانو است. اما این پایان ماجرا نیست؛ بیماران پس از جراحی با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، توانایی بازگشت به رانندگی است.
آیا می‌توان پس از چند هفته رانندگی کرد؟ چه شرایطی باید فراهم باشد؟ نقش فیزیوتراپی، تجهیزات کمکی و مراقبت‌های پس از عمل در این بازگشت چیست؟

در این مقاله از ایران‌طب‌مگ، به‌طور دقیق به این موضوع می‌پردازیم. ابتدا با انواع جراحی‌های تعویض مفصل زانو آشنا می‌شویم، سپس دوران نقاهت و محدودیت‌های حرکتی را بررسی می‌کنیم و در نهایت، به شما خواهیم گفت که چه زمانی و چگونه می‌توانید با خیال آسوده پشت فرمان بنشینید.

 

 انواع عمل تعویض مفصل زانو (Total و Partial Knee Replacement)

تعویض مفصل زانو بسته به شدت آسیب و وضعیت استخوان‌ها و غضروف زانو، به دو روش اصلی انجام می‌شود:

 1. تعویض کامل مفصل زانو (Total Knee Replacement – TKR)

در این روش که رایج‌ترین نوع جراحی است، هر سه قسمت اصلی مفصل زانو (استخوان ران، استخوان ساق و کشکک زانو) با پروتز مصنوعی جایگزین می‌شوند. این جراحی برای بیمارانی مناسب است که دچار آرتروز گسترده یا تخریب شدید مفصل هستند.

 مزایا: کاهش شدید درد، بازیابی حرکت و عملکرد
 معایب: نیاز به دوره نقاهت طولانی‌تر و توانبخشی جدی‌تر

 2. تعویض جزئی مفصل زانو (Unicompartmental Knee Replacement – UKR)

در این نوع عمل، فقط بخشی از مفصل زانو (معمولاً سمت داخلی یا خارجی) که آسیب دیده است، جایگزین می‌شود. این گزینه برای بیمارانی مناسب است که تنها یک بخش از مفصل زانو درگیر است.

 مزایا: تهاجم کمتر، بهبودی سریع‌تر، حفظ بیشتر ساختار طبیعی زانو
 معایب: برای همه‌ی بیماران مناسب نیست و ممکن است نیاز به تعویض کامل در آینده ایجاد شود

در هر دو حالت، نوع پروتز استفاده‌شده و تکنیک جراحی می‌تواند روی زمان بازگشت به رانندگی تأثیر بگذارد.

 

 دوران نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو؛ از بیمارستان تا استقلال حرکتی

بهبودی بعد از جراحی زانو فرآیندی چندمرحله‌ای است و معمولاً بین ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. در این مدت، بدن باید با مفصل جدید سازگار شود و بیمار باید قدرت عضلات و دامنه حرکتی از دست رفته را بازیابد.

 هفته 1 تا 2: دوران بستری و شروع توانبخشی

• بستری در بیمارستان به مدت 2 تا 4 روز

• آغاز تمرینات فیزیوتراپی تحت نظر متخصص

• استفاده از عصا، واکر یا زانوبند طبی برای راه رفتن

 هفته 3 تا 6: توانبخشی در خانه و کلینیک

• ادامه جلسات فیزیوتراپی (حداقل 3 بار در هفته)

• بهبود تدریجی دامنه حرکت زانو

• شروع تمرینات تعادلی، ایستادن مستقل و پیاده‌روی محدود

• کاهش درد با استفاده از تجهیزات مانند زانوبند زاپیامکس

 هفته 6 تا 12: بازگشت به فعالیت‌های روزمره

• قطع تدریجی داروهای مسکن

• افزایش مسافت پیاده‌روی و صعود از پله

• تمرین رانندگی در محیط کنترل‌شده

• در صورت صلاح‌دید جراح، مجاز به رانندگی هستید

 در تمام این مراحل، مشورت با جراح ارتوپد یا فیزیوتراپیست الزامی است. هرگونه عجله در بازگشت به رانندگی می‌تواند خطرآفرین باشد و حتی منجر به آسیب مجدد مفصل شود.

 

 

آسیب‌های زانو ‌اغلب توانایی‌ افراد را برای فعالیت‌های روزانه محدود می‌کنند. هم آسیب دیدگی و هم استفاده از بریس یا تعویض مفصل زانو، امکان رانندگی را کاهش می‌دهند. ‌ایران طب مگ با در اختیار داشتن چندین رسانه، سعی بر این دارد که در حوزه‌ی سلامت و بهداشت بتواند در راستای آگاهی بخشی جامعه، مسائل مفید و پر اهمیت این حوزه را در اختیار بازدید کنند‌گان قراردهد. در این مقاله از ایران طب مگ بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.

 

چه زمانی بعد از تعویض مفصل زانو می‌توان رانندگی را آغاز کرد؟

یکی از پرتکرارترین سؤالات بیماران بعد از عمل تعویض مفصل زانو این است که:
“چه زمانی می‌توانم دوباره پشت فرمان بنشینم؟”

پاسخ این سؤال، به فاکتورهای متعددی بستگی دارد و نمی‌توان زمان دقیقی برای همه بیماران تعیین کرد. اما به‌صورت میانگین، بیشتر افراد بین 4 تا 6 هفته پس از جراحی قادر به رانندگی هستند؛ البته به شرط رعایت نکات زیر:

 1. زانو باید به‌خوبی خم و صاف شود

حرکت آزادانه زانو برای فشردن پدال گاز و ترمز ضروری است. اگر نتوانید زانوی عمل‌شده را به‌اندازه کافی خم کنید یا هنگام رانندگی احساس خشکی و درد دارید، باید صبر کنید.

 2. مصرف مسکن و داروهای آرام‌بخش متوقف شده باشد

داروهایی مانند ترامادول، استامینوفن‌کدیین یا داروهای خواب‌آور، می‌توانند بر تمرکز، هوشیاری و سرعت واکنش شما اثر منفی بگذارند.

 3. بتوانید واکنش سریع نشان دهید

در شرایط اضطراری (مثلاً توقف ناگهانی)، پای شما باید بدون درد و با سرعت کافی روی ترمز قرار بگیرد. اگر واکنش شما کند باشد، ممکن است جان خود یا دیگران را به خطر بیندازید.

 4. استفاده از ابزارهای کمکی متوقف شده باشد

اگر هنوز به عصا یا واکر نیاز دارید، یعنی بدن شما به تعادل کامل نرسیده و زمان مناسبی برای رانندگی نیست.

 5. جراح یا فیزیوتراپیست رانندگی را تأیید کرده باشد

همیشه پیش از شروع رانندگی با پزشک مشورت کنید. آن‌ها بر اساس نوع عمل، وضعیت عضلات ران و زانو، قدرت تحمل فشار مفصل و سایر عوامل، بهترین تصمیم را می‌گیرند.

 توجه: اگر پای راست‌تان تحت عمل جراحی قرار گرفته، زمان بازگشت به رانندگی کمی طولانی‌تر می‌شود، چون این پا کنترل مستقیم پدال‌ها را بر عهده دارد.

 

 تست ساده برای تشخیص آمادگی رانندگی

قبل از اینکه واقعاً پشت فرمان بنشینید، این تست ساده را انجام دهید:

• در حالت نشسته روی صندلی ماشین، بدون کمک دست، پای عمل‌شده را بلند کرده و روی پدال گاز بگذارید.

• سپس پایتان را به‌سرعت به پدال ترمز منتقل کنید و فشار دهید.

• اگر این کار را بدون درد، بدون لرزش، و در کمتر از یک ثانیه انجام دادید، به احتمال زیاد برای رانندگی آماده‌اید.

در غیر این صورت، باید فیزیوتراپی را ادامه دهید تا قدرت عضلات و انعطاف مفصل بازگردد.

 

 

نکات مهم برای رانندگی ایمن بعد از تعویض مفصل زانو

(همه چیزهایی که باید رعایت کنید تا بی‌خطر و بدون درد پشت فرمان بنشینید)

بازگشت به رانندگی پس از جراحی تعویض مفصل زانو، نیازمند طی کردن یک سری مراحل بازتوانی، رعایت مراقبت‌های جسمی و توجه به نکات ایمنی است. در ادامه، تمام فاکتورهایی را که باید پیش از بازگشت به رانندگی مدنظر قرار دهید، بررسی می‌کنیم:

 1. تمرین در فیزیوتراپی برای سوار و پیاده شدن

حرکت‌های ساده مانند وارد شدن به ماشین و خارج شدن از آن، گاهی سخت‌تر از خود رانندگی است. توصیه می‌شود این حرکات را در جلسات فیزیوتراپی تمرین کرده و نحوه انتقال وزن روی پای سالم و حرکت آرام مفصل را زیر نظر متخصص یاد بگیرید.

 2. تنظیم صندلی ماشین بر اساس زانو

برای جلوگیری از فشار مستقیم به مفصل تعویض‌شده، باید صندلی خودرو را طوری تنظیم کنید که:

• زانو حدود ۳۰ تا ۴۵ درجه خم باشد.

• پای شما بدون کشش بیش از حد به پدال‌ها برسد.

• پشتی صندلی کاملاً از پشت حمایت کند.

• مفصل زانو در یک راستا با لگن و پا باشد.

 3. پرهیز از مسیرهای طولانی و پرترافیک در ابتدا

تا زمانی که به آمادگی کامل نرسیده‌اید:

• از رانندگی در جاده‌های شلوغ خودداری کنید.

• مسیرهای کوتاه، آشنا و خلوت انتخاب کنید.

• در ساعات پرترافیک رانندگی نکنید.

• پشت فرمان مدت طولانی ننشینید (بیش از ۲۰–۳۰ دقیقه در روزهای اول مجاز نیست).

 4. استفاده از زانوبند حمایتی

زانوبند زاپیامکس یکی از بهترین گزینه‌ها برای افرادی است که تازه از عمل جراحی تعویض مفصل عبور کرده‌اند. این زانوبند با بهره‌گیری از امواج اولتراسوند، گرمای مادون‌قرمز و تکنیک کلاک‌پالس، علاوه بر حمایت مکانیکی از مفصل، موجب کاهش درد، افزایش گردش خون و تسریع بهبود بافت‌ها نیز می‌شود.

 پوشیدن زانوبند هنگام رانندگی، حس امنیت و ثبات بیشتری به زانو می‌دهد و احتمال آسیب مجدد را کاهش می‌دهد.

 5. استفاده از کمربند پشتیبان کمر

اگر احساس خستگی، ضعف عضلات کمر یا کمردرد دارید، استفاده از کمربند پلاتینر توصیه می‌شود. این کمربند با تکنولوژی سه‌گانه درمانی (اولتراسوند، مادون‌قرمز و کلاک‌پالس) به کاهش خستگی عضلانی در هنگام رانندگی کمک کرده و از دردهای ارجاعی به زانو یا لگن جلوگیری می‌کند.

 6. حتماً تمرین واکنش سریع انجام دهید

پیش از رانندگی واقعی، تمرینات زیر را انجام دهید:

• فشار سریع روی پدال گاز و ترمز (در حالت خاموش)

• عکس‌العمل سریع به صدای بوق یا نور (برای تست تمرکز و واکنش)

• ترمز ناگهانی روی پدال تمرینی

اگر در هیچ‌کدام احساس کندی، درد یا ضعف داشتید، هنوز آماده نیستید.

 7. اثر داروهای مصرفی را بررسی کنید

داروهایی مثل:

• ترامادول، دیفنوکسیلات، پرگابالین یا کلردیازپوکساید

• یا حتی داروهای خواب‌آور یا ضدافسردگی (مثل کلونازپام، آمی‌تریپتیلین و…)

می‌توانند روی هوشیاری، تمرکز و هماهنگی حرکتی شما تأثیر بگذارند. توصیه می‌شود تا قطع کامل این داروها، از رانندگی خودداری کنید.

 8. از همراه کمک بگیرید

در دفعات اول رانندگی:

• همراهی یک فرد مطمئن در صندلی کناری بسیار ضروری است.

• اگر احساس ضعف یا گیجی کردید، سریع خودرو را متوقف کرده و ادامه مسیر را به فرد دیگر بسپارید.

 9. تغذیه، ورزش و سبک زندگی را دست‌کم نگیرید

اگر اضافه وزن دارید، فشار مضاعفی به زانوی عمل‌شده وارد می‌شود. برای تسریع بازتوانی:

• تغذیه ضدالتهابی (مثل ماهی، زردچوبه، زنجبیل، کلم بروکلی)

• تمرینات کششی روزانه

• تمرین با توپ فیزیوتراپی یا دوچرخه ثابت

• و خواب کافی

را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

 

محدودیت‌های رانندگی بعد از تعویض مفصل زانو

(مواردی که مانع از بازگشت فوری شما پشت فرمان می‌شوند)

درست است که اغلب بیماران مشتاق بازگشت به رانندگی هستند، اما باید بدانید که پس از جراحی تعویض مفصل زانو، محدودیت‌هایی جدی برای رانندگی وجود دارد. بی‌توجهی به این موارد نه‌تنها فرایند بهبودی را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند جان شما و دیگران را نیز تهدید کند.

در این بخش تمام محدودیت‌هایی که باید از آن‌ها آگاه باشید را بررسی می‌کنیم:

 1. کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو

بعد از عمل، مفصل مصنوعی نیاز به زمان دارد تا توان خم‌شدن و صاف‌شدن کامل را بازیابد. اگر هنگام نشستن در خودرو یا فشردن پدال‌ها دچار مشکل هستید، هنوز آمادگی رانندگی را ندارید.
رانندگی نیازمند خم شدن زانو، کنترل عضلانی قوی و توانایی عکس‌العمل سریع است.

 2. ناتوانی در انجام واکنش‌های سریع

فرمان، ترمز و گاز همگی نیاز به واکنش لحظه‌ای دارند. در صورت:

• ضعف عضلات پا

• کندی واکنش به دلیل درد

• کاهش تمرکز ناشی از داروها

امکان بروز تصادف بالا می‌رود. حتی ۱ ثانیه تأخیر در ترمز زدن می‌تواند فاجعه‌ساز باشد.

 3. عوارض داروهای بی‌هوشی یا ضد درد

در هفته‌های اول پس از عمل، معمولاً از داروهای آرام‌بخش، ضد درد یا شل‌کننده عضلات استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند باعث:

• خواب‌آلودگی

• کاهش تمرکز

• تاری دید

• تأخیر در واکنش عصبی

شوند که همگی با رانندگی ایمن در تضاد هستند.

 4. زانو درد حین حرکت

اگر حین فشار روی پدال‌ها یا نشستن طولانی در خودرو احساس درد دارید، نشانه واضحی است که زانوی شما هنوز آماده رانندگی نیست. در این وضعیت، هر حرکت راننده ممکن است ناآگاهانه منجر به فشار بیشتر، التهاب، یا حتی آسیب به مفصل مصنوعی شود.

 5. سختی در سوار و پیاده شدن از ماشین

گاهی افراد تصور می‌کنند که اگر بتوانند خودرو را کنترل کنند، پس رانندگی مانعی ندارد؛ اما فراموش نکنید:

• بالا رفتن یا پایین آمدن از خودرو

• خم‌ شدن زانو برای ورود و خروج

• حفظ تعادل در سطوح لغزنده یا هنگام توقف ناگهانی

همگی چالش‌برانگیز هستند. اگر حتی در این مراحل ساده مشکل دارید، نباید هنوز رانندگی کنید.

 6. تورم، خشکی یا عدم پایداری مفصل

یکی دیگر از موانع پنهان، تورم شدید زانو یا خشکی صبحگاهی مفصل است. این علائم مانع کنترل روان پدال‌ها می‌شود. همچنین برخی بیماران در مراحل ابتدایی به دلیل ضعف عضلات اطراف زانو، ثبات کافی برای نگه‌داشتن پا در موقعیت مشخص را ندارند.

 7. عدم اجازه از پزشک

بازگشت به رانندگی، یک تصمیم کاملاً پزشکی است. بدون اجازه صریح جراح یا فیزیوتراپیست، نباید رانندگی را شروع کنید؛ حتی اگر از نظر خودتان احساس بهبودی دارید.
پزشک بر اساس عکس‌برداری، معاینه بالینی و تست دامنه حرکتی زانو، تشخیص می‌دهد که آیا آماده‌اید یا خیر.

 8. رانندگی با پای عمل‌شده (برای خودروهای اتومات یا دستی)

• اگر زانوی راست عمل شده باشد، به‌خصوص در خودروهای دنده‌اتومات، فشار مستقیم روی پدال گاز و ترمز وارد می‌شود.

• اگر زانوی چپ جراحی شده باشد، در خودروهای دنده دستی، تعویض دنده و گرفتن کلاچ می‌تواند بسیار دردناک یا آسیب‌زننده باشد.

 

 

خطرات و عواقب رانندگی زودهنگام بعد از تعویض مفصل زانو

(چرا نباید عجله کنید؟)

گرچه بازگشت سریع به زندگی روزمره خواسته‌ی طبیعی بیماران است، اما رانندگی پیش از بهبودی کامل می‌تواند پیامدهایی بسیار جدی داشته باشد؛ هم برای خود بیمار و هم برای دیگران. در این بخش به مهم‌ترین این خطرات می‌پردازیم:

 1. افزایش احتمال تصادف

اگر زانو هنوز قدرت و انعطاف لازم برای فشردن پدال‌ها را ندارد، واکنش سریع به موانع یا توقف ناگهانی ممکن نیست. این تأخیر در واکنش حتی اگر فقط یک ثانیه باشد، می‌تواند منجر به تصادفی جدی شود؛ به‌خصوص در شهرهای شلوغ مانند تهران.

 2. آسیب به مفصل مصنوعی

رانندگی زودهنگام باعث وارد آمدن فشارهای غیراصولی به زانوی عمل‌شده می‌شود. این کار می‌تواند:

• باعث دررفتگی مفصل مصنوعی شود

• باعث تورم یا التهاب مجدد زانو گردد

• روند بهبودی را طولانی‌تر یا حتی معکوس کند

• احتمال نیاز به جراحی مجدد را افزایش دهد

 3. تأثیر منفی داروهای مسکن و بی‌هوشی

بسیاری از بیماران بعد از عمل هنوز تحت تأثیر داروهای زیر هستند:

• داروهای ضد درد قوی (مانند ترامادول، مرفین، بروفن بالا)

• داروهای ضد التهاب (مانند سلکوکسیب یا دیکلوفناک)

• داروهای آرام‌بخش یا خواب‌آور

این داروها باعث خواب‌آلودگی، کاهش هوشیاری، کند شدن عملکرد مغز و ضعف در کنترل حرکتی می‌شوند؛ یعنی درست در نقطه مقابل توانایی لازم برای رانندگی ایمن.

 4. کاهش تمرکز و ضعف تصمیم‌گیری

جراحی زانو نه‌فقط از نظر جسمی، بلکه از لحاظ روانی نیز چالش‌برانگیز است. بسیاری از بیماران در هفته‌های اول با اضطراب، افسردگی خفیف یا ترس از آسیب مجدد درگیرند. این احساسات می‌توانند تمرکز ذهن را کاهش داده و خطر را افزایش دهند.

 5. خطرهای قانونی و بیمه‌ای

در صورت تصادف بعد از جراحی، اگر مشخص شود که هنوز از داروهای قوی استفاده می‌کنید یا پزشک شما هنوز رانندگی را تأیید نکرده است:

• بیمه ممکن است از پرداخت خسارت امتناع کند

• ممکن است در دادگاه مقصر شناخته شوید

• امکان دارد گواهی‌نامه‌تان برای مدتی توقیف شود

 6. فریب حس بهبودی اولیه

برخی بیماران پس از هفته سوم یا چهارم حس می‌کنند بهبودی حاصل شده؛ اما این بهبود ظاهری است. با اولین رانندگی طولانی یا ترافیک سنگین، درد ناگهانی یا ضعف عضلانی ممکن است بازگردد. به همین دلیل باید به توصیه پزشک و آزمایش‌های حرکتی اعتماد کرد، نه حس شخصی.

 7. احتمال گرفتگی عضلانی یا اسپاسم حین رانندگی

عدم تحرک زیاد در روزهای پس از جراحی باعث ضعف در عضلات چهارسر، همسترینگ و ساق پا می‌شود. هنگام رانندگی طولانی یا در ترافیک، این عضلات ممکن است دچار اسپاسم یا لرزش ناگهانی شوند؛ که در صورت فشار روی پدال ترمز یا گاز، بسیار خطرناک است.

 

جمع‌بندی نهایی: رانندگی بعد از تعویض مفصل زانو؛ صبر، مراقبت و آمادگی

رانندگی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو یک مرحله مهم در مسیر بازگشت به استقلال شخصی است. اما این بازگشت نباید عجولانه باشد. رعایت اصول زیر، کلید بازگشت ایمن به رانندگی است:

• تا زمان تأیید پزشک، از رانندگی خودداری کنید.

• تمرینات فیزیوتراپی و توان‌بخشی را جدی بگیرید.

• صبر داشته باشید؛ حتی اگر احساس بهبود می‌کنید، زانوی شما هنوز در فاز ترمیم است.

• در صورت داشتن درد، کاهش انعطاف یا مصرف مسکن قوی، رانندگی نکنید.

• هنگام شروع مجدد رانندگی، با مسیرهای کوتاه و خلوت شروع کنید.

 استفاده از تجهیزات پزشکی برای بهبود و رانندگی راحت‌تر

زانوبند زاپیامکس؛ راهکاری ایمن برای کاهش درد حین رانندگی

برای بیمارانی که در دوران نقاهت بعد از تعویض مفصل زانو هستند یا حتی مدت‌ها از عملشان گذشته ولی هنوز درد یا خشکی مفصل دارند، زانوبند زاپیامکس می‌تواند یک راهکار علمی و پشتیبان عالی باشد. این زانوبند با استفاده از ترکیب امواج اولتراسوند، گرمای مادون‌قرمز و تکنیک پیشرفته کلاک‌پالس به بهبود گردش خون، کاهش التهاب و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند.

بیشتر بیماران گزارش داده‌اند که استفاده از زاپیامکس هنگام نشستن طولانی‌مدت (مثل رانندگی) باعث کاهش خشکی، درد و خستگی زانو شده است. این دستگاه فقط در حالت استراحت استفاده می‌شود و به برق متصل می‌گردد.

کمربند پلاتینر؛ پشتیبانی کمری برای رانندگی طولانی

اگر در کنار زانودرد، کمر درد نیز دارید – که پس از جراحی زانو بسیار رایج است – استفاده از کمربند پلاتینر حین رانندگی یا استراحت می‌تواند کمک‌کننده باشد. این کمربند با بهره‌گیری از فناوری امواج اولتراسوند، گرمای عمقی مادون‌قرمز و پالس‌های عصبی کلاک‌پالس به کاهش اسپاسم عضلانی، کاهش درد و افزایش آرامش ناحیه کمری کمک می‌کند.

پلاتینر هم در حالت استراحت قابل استفاده است و با کاهش گرفتگی و خستگی کمر، به‌خصوص در مسیرهای طولانی یا ترافیک‌های شهری، تجربه رانندگی شما را ایمن‌تر می‌کند.

 پرسش‌های پرتکرار (FAQ)

چند هفته بعد از جراحی تعویض مفصل زانو می‌توانم رانندگی کنم؟

بین ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی و در صورت تأیید پزشک می‌توانید رانندگی را از سر بگیرید.

آیا می‌توانم با وجود مصرف مسکن رانندگی کنم؟

خیر. مصرف داروهای خواب‌آور، آرام‌بخش یا مسکن‌های قوی، واکنش شما را کند کرده و رانندگی را خطرناک می‌سازد.

رانندگی باعث آسیب به مفصل جدید نمی‌شود؟

اگر قبل از بهبودی کامل رانندگی کنید، احتمال فشار اضافی بر مفصل، دررفتگی یا کند شدن روند ترمیم وجود دارد. رانندگی باید در زمان مناسب و با رعایت شرایط انجام شود.

آیا رانندگی اتوماتیک نسبت به دنده‌ای امن‌تر است؟

بله. خودروهای اتومات به‌دلیل نیاز کمتر به کارگیری زانو، برای شروع مجدد رانندگی ایمن‌تر هستند.